Κύριε πρόεδρε, η πρώτη μου ερώτηση δεν θα μπορούσε να μην αφορά την πανδημία Covid-19 και το γεγονός ότι τα πάντα άλλαξαν στην καθημερινότητα των ανθρώπων, στη λειτουργία του κράτους και φυσικά της ιατρικής πρακτικής. Η πανδημία αυτή ανέδειξε ορισμένα καίρια ζητήματα που αφορούν την οργάνωση και λειτουργία των νοσοκομείων όλης της χώρας. Υπήρξαν αλλαγές (σε επίπεδο οργάνωσης) που κρίθηκαν απαραίτητες, προκειμένου να βελτιωθεί και να αξιοποιηθεί η γνώση του προσωπικού του νοσοκομείου στην αντιμετώπιση των ασθενών με Covid-19;
Είναι γεγονός ότι η πανδημία δημιούργησε πολλά προβλήματα, παρ’ όλα αυτά μπορούμε να επισημάνουμε κάποια θετικά πράγματα που προέκυψαν. Ένα από αυτά είναι το γεγονός ότι διπλασιάστηκαν οι κλίνες των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας στη χώρα μας, που τόσο πολύ χρειαζόμασταν. Το άνοιγμα των κλινών μάς κατατάσσει πλέον στον μέσο ευρωπαϊκό όρο για τις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας. Και ξεκίνησα από αυτό, διότι η δημιουργία κλινών στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας μπορεί να βοηθήσει πάρα πολύ τους ασθενείς που τις έχουν ανάγκη, όπως επίσης μπορεί να βοηθήσει και στα μεταμοσχευτικά προγράμματα που έχουμε, γιατί με αυτό τον τρόπο θα αυξηθούν και οι δυνητικοί δότες. Στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο δεν τίθεται θέμα επάρκειας κρεβατιών εντατικής θεραπείας για τους ασθενείς μας που τα έχουν ανάγκη. Και με την επέκταση φυσικά του νοσοκομείου, οι μονάδες θα αυξηθούν επίσης, επομένως δεν είχαμε και δεν έχουμε κανένα απολύτως πρόβλημα.
Το δεύτερο πράγμα που μας βοήθησε αρκετά στον έλεγχο της μετάδοσης του κορονοϊού, είναι ότι ο δικός μας ασθενής δεν χρειάζεται να έχει κανέναν συγγενή του να τον φροντίζει, όπως συμβαίνει δυστυχώς σε όλα τα δημόσια νοσοκομεία εξαιτίας της έλλειψης νοσηλευτικού προσωπικού. Στο Ωνάσειο έχουμε όλο το νοσηλευτικό προσωπικό που χρειαζόμαστε, αριθμητικά αλλά και σε υψηλή ποιότητα, παρέχοντας τις καλύτερες δυνατές υπηρεσίες στους ασθενείς μας. Αυτός είναι και ο λόγος που τα πήγαμε πάρα πολύ καλά στον έλεγχο των περιστατικών κορονοϊού, αλλά και των λοιμώξεων. Γι’ αυτό και δεν περιορίστηκε καθόλου η δραστηριότητά μας στο Ωνάσειο όλη αυτή τη περίοδο. Και όχι μόνο αυτό, αλλά πήραμε και καρδιοχειρουργικά περιστατικά του υπόλοιπου δημόσιου τομέα, όπως του Ευαγγελισμού, του Ιπποκράτειου και του Αττικού. Επιπλέον, για να βοηθήσουμε στο εμβολιαστικό πρόγραμμα της χώρας μας, ανοίξαμε εμβολιαστικές γραμμές στο Ωνάσειο για τον εμβολιασμό των μεταμοσχευμένων όλων των οργάνων αλλά και του γενικού πληθυσμού.
Σύμφωνα με ερευνητές από όλο τον κόσμο, η μετα-Covid περίοδος πρόκειται να αλλάξει άρδην τη λειτουργία των νοσοκομείων και της ιατρικής πρακτικής, θέτοντας νέες παραμέτρους στην αντιμετώπιση των ασθενών που έχουν νοσήσει με Covid-19. Ποιος πιστεύετε ότι πρέπει να είναι ο νέος ρόλος του Ωνάσειου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου; Θα μπορούσε το Ωνάσειο να ηγηθεί των υπόλοιπων καρδιολογικών νοσοκομείων και να δημιουργήσει ειδικά τμήματα παρακολούθησης και θεραπείας πρώην ασθενών με Covid-19;
Ήδη λειτουργεί τμήμα στο Ωνάσειο για την παρακολούθηση ασθενών οι οποίοι έχουν περάσει τη λοίμωξη από κορονοϊό και πρέπει να ελεγχθούν για μακροχρόνιες επιπτώσεις. Το πρόγραμμα αυτό το παρακολουθεί ο κ. Αναστασάκης, μαζί με άλλους γιατρούς του Ωνασείου. Οι επιστημονικές μας γνώσεις σχετικά με τις επιπτώσεις από τον κορονοϊό δυστυχώς είναι πολύ μικρές. Είναι κάτι που συνεχώς μαθαίνουμε. Υπάρχει η αίσθηση στην επιστημονική κοινότητα ότι υπάρχουν μακροχρόνιες επιπτώσεις της λοίμωξης στα άτομα που νόσησαν από κορονοϊό, όμως δεν είμαι σίγουρος ποια είναι η έκταση και ποια η βαρύτητα αυτών των επιπτώσεων, ειδικά για εκείνους που δεν έχουν περάσει από Μονάδα Εντατικής Θεραπείας. Γιατί και η νοσηλεία στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας από μόνη της, για ό,τι και να νοσηλευτείς, για πολύ καιρό ή/και για βαριά πάθηση, έχει τις επιπτώσεις της στους ασθενείς. Επομένως, αυτήν τη στιγμή υπάρχει αρκετή άγνοια, και τώρα δημιουργούμε τη γνώση. Η αίσθησή μου είναι ότι τα προβλήματα στους ασθενείς αυτούς θα είναι λιγότερα από αυτά που συζητούνται. Δεν εκτιμώ ότι θα έχουν τόσα προβλήματα οι άνθρωποι που πέρασαν Covid σε σχέση με όσα εκτιμούν οι επιστήμονες άλλων ειδικοτήτων.
Γνωρίζουμε ότι το Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο διαθέτει ένα από τα καλύτερα τμήματα που εξειδικεύονται στη διάγνωση και θεραπεία ασθενών με μυοκαρδίτιδα. Η μυοκαρδίτιδα, όπως είναι γνωστό, είναι μια από τις σοβαρότερες επιπλοκές των ασθενών που πέρασαν Covid-19. Ποια είναι η εικόνα των τμημάτων αυτών σήμερα και πόσο χρήσιμη αποδείχθηκαν η εξειδίκευση των γιατρών αυτών και η εμπειρία τους;
Το νοσοκομείο μας έχει μεγάλη εξειδίκευση όσον αφορά τη μυοκαρδίτιδα και ήδη παρακολουθούμε αρκετούς ασθενείς με τέτοιο πρόβλημα. Όμως δεν έχει αλλάξει η εισροή ασθενών με μυοκαρδίτιδα εξαιτίας του εμβολίου, όπως ακουγόταν, ούτε εξαιτίας της νόσησης από Covid-19. Μακροχρόνια όμως δεν γνωρίζουμε ποιες ενδεχομένως θα είναι οι επιπτώσεις από τον ιό. Ωστόσο δεν πιστεύω ότι θα υπάρξει αύξηση του αριθμού των ανθρώπων που θα εμφανίσουν μυοκαρδίτιδες. Μυοκαρδίτιδες υπήρχαν πάντα και θα υπάρχουν.
Κύριε πρόεδρε, μιλήστε μας για την πρωτοβουλία σας να συνεργαστεί ερευνητικά το Ωνάσειο με την Κλινική Νεφρολογίας και Μεταμόσχευσης του Λαϊκού Νοσοκομείου σε μεταμοσχευμένους ασθενείς καρδιάς και νεφρών. Παρουσιάστε μας το ερευνητικό πλάνο του Ωνασείου και σε άλλες σημαντικές έρευνες.
Η καλή κλινική πρακτική, η κλινική αριστεία, συμβαδίζει με την έρευνα. Αυτό είναι ένα θέμα που το γνωρίζουμε πάρα πολύ καλά, γι’ αυτό και θέλουμε το Ωνάσειο να προωθηθεί και στην έρευνα, γιατί με αυτό τον τρόπο θα γίνει ακόμα καλύτερο και θα παρακολουθεί ακόμη καλύτερα τις εξελίξεις και στο κλινικό επίπεδο. Στο πλαίσιο αυτό ιδρύσαμε μια ομάδα έρευνας, η οποία απαρτίζεται από πολύ καλούς επιστήμονες της Ελλάδας και του εξωτερικού. Και η πρώτη μας μέριμνα αφορά την έρευνα στα καρδιαγγειακά νοσήματα και ακολουθεί η προσπάθεια να υπάρξει τέτοια δραστηριότητα και για τη μεταμόσχευση. Ήδη μεταμοσχεύουμε τα δύο ενδοθωρακικά όργανα, και η προοπτική είναι να γίνουν όλων των οργάνων οι μεταμοσχεύσεις. Επομένως, μας ενδιαφέρει να υπάρξουν ερευνητικές δραστηριότητες στις οποίες θα συμμετέχει το Ωνάσειο και θα ενισχύει η μονάδα έρευνας του Ωνασείου και με χρήματα και με υποδομές. Και στο πλαίσιο αυτό υπάρχει μια συνεργασία με την Κλινική Νεφρολογίας και Μεταμόσχευσης του Λαϊκού Νοσοκομείου, όπως επίσης και με την Πανεπιστημιακή Γαστρεντερολογική Κλινική του Λαϊκού, που είναι δύο τμήματα που κάνουν μεταμοσχεύσεις, ειδικά η Νεφρολογική Κλινική, που έχει ένα από τα μεγαλύτερα προγράμματα στην Ελλάδα. Συγχρόνως δε, καλύπτουμε και κλινικά τους μεταμοσχευμένους ασθενείς του Ωνασείου που έχουν νεφρολογικό και γαστρεντερολογικό πρόβλημα.
Είναι γεγονός ότι κληθήκατε να αναλάβετε τα ηνία του Ωνασείου σε μια περίοδο ιδιαίτερα δύσκολη και απαιτητική. Είμαι όμως σίγουρη ότι, ως πρόεδρος του νοσοκομείου, θα έχετε θέσει κάποιους στόχους. Πώς οραματίζεστε το Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο κατά τη διάρκεια της θητείας σας;
Το πρώτο μου μέλημα είναι να ολοκληρωθεί η νέα δομή του Ωνασείου, η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί στα μέσα του 2024. Το νέο πενταώροφο κτίριο θα εξελίξει τις υπάρχουσες δομές του Ωνασείου, παρέχοντας καλύτερες υπηρεσίες στους ασθενείς. Όσον αφορά το παλαιό κτίριο, προχωράμε στη ριζική ανακαίνιση του εξοπλισμού του νοσοκομείου, καθώς επίσης και σε κάποιες κτιριακές παρεμβάσεις. Μέχρι στιγμής έχουμε αγοράσει νέα απεικονιστικά μηχανήματα, πήραμε καινούργιο αξονικό τομογράφο, πήραμε μαγνητικό τομογράφο και δύο μηχανήματα ραδιοϊσοτόπων. Αλλάζουν πολλά πράγματα στο χειρουργείο, δημιουργούνται υβριδικά χειρουργεία και αλλάζουν όλα τα μόνιτορ στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας. Και το σημαντικότερο όλων είναι ότι ψηφιοποιούμε όλο το νοσοκομείο, πράγμα που θα συμβάλει καθοριστικά στη βελτίωση της ιατρικής μας πρακτικής. Πιστεύω ότι η ψηφιοποίηση των αρχείων του νοσοκομείου θα έχει ολοκληρωθεί με την ολοκλήρωση του νέου νοσοκομείου.
Όλα αυτά τα πετύχαμε με τη βοήθεια του Ωνασείου Ιδρύματος, όχι μόνο οικονομικά, αλλά μας παρείχαν και αρκετή τεχνογνωσία για να προχωρήσουμε σε αυτά τα ζητήματα. Όλη αυτή η επένδυση φτάνει τα 100 εκατομμύρια ευρώ. Ένα σημαντικό ποσό, το οποίο δεν θα μπορούσαμε να βρούμε εύκολα χωρίς τη σημαντική βοήθεια του Ιδρύματος Ωνάση.
Όμως θα πρέπει να σας τονίσω ότι εκτός από τις υποδομές του νοσοκομείου, δίνουμε βάση και στο ανθρώπινο δυναμικό του νοσοκομείου μας. Στο πλαίσιο αυτό, υπάρχει ένα πρόγραμμα υποτροφιών το οποίο περιλαμβάνει εκτός από τους γιατρούς του Ωνασείου και συνεργαζόμενους γιατρούς του δικτύου, το οποίο δημιουργεί το Ωνάσειο ειδικά για τις μεταμοσχεύσεις. Για παράδειγμα, για τη μεταμόσχευση πνεύμονα έχουμε δημιουργήσει στενή συνεργασία με τη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας της Πνευμονολογικής Κλινικής του Αττικού Νοσοκομείου, και όλοι αυτοί οι γιατροί περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα υποτροφιών του Ωνασείου. Επιπλέον, προσλαμβάνουμε προσωπικό στους τομείς τους οποίους χρειάζεται να αναπτύξουμε. Και τέλος, γίνονται λειτουργικές αναπροσαρμογές και αλλαγές για την καλύτερη απόδοση του έργου του ιατρικού και λοιπού προσωπικού του νοσοκομείου.
Υπάρχουν πράγματα που πρέπει να διορθωθούν στο Ωνάσειο και, εάν ναι, ποιο είναι το πλάνο σας προκειμένου να αλλάξουν;
Το πρώτο πράγμα που πρέπει να βελτιωθεί, είναι οι τηλεφωνικές επικοινωνίες. Έχουμε παράπονα από τον κόσμο ότι καλούν και καθυστερεί το τηλεφωνικό κέντρο να ανταποκριθεί. Είδαμε ότι έχει δίκιο ο κόσμος που διαμαρτύρεται. Και πιστεύω ότι σε έναν χρόνο, που θα ολοκληρωθούν οι εργασίες, θα αλλάξει το σύστημα λειτουργίας του και έτσι δεν θα υπάρχει κανένα πρόβλημα. Δυστυχώς, όμως, θα παραμείνει το πρόβλημα για έναν ακόμη χρόνο. Κάνουμε κάποιες προσπάθειες να το βελτιώσουμε, όμως δεν ξέρω εάν θα υπάρξει κάποιο αποτέλεσμα.
Το δεύτερο είναι ότι κοιτάμε να αξιοποιήσουμε χώρους για εξωτερικά ιατρεία, γιατί έχουμε μεγάλη προσέλευση κόσμου που ενδιαφέρεται να εξεταστεί στο Ωνάσειο. Και προκειμένου να εξοικονομήσουμε περισσότερους χώρους, έχουμε νοικιάσει (είναι καθαρά τυπικό το ζήτημα της ενοικίασης από το Ίδρυμα) τρεις ορόφους σε ένα κτίριο απέναντι ακριβώς, που είναι ιδιοκτησία του Ωνασείου Ιδρύματος, ώστε να μετακινήσουμε υπηρεσίες και γραφεία τα οποία δεν είναι απολύτως απαραίτητο να βρίσκονται στο κεντρικό κτίριο, για να δημιουργήσουμε περισσότερα ιατρεία, ώστε να εξυπηρετήσουμε τον περισσότερο κόσμο που προσέρχεται στο νοσοκομείο. Και με αυτό τον τρόπο και με λειτουργικές αλλαγές θα αυξήσουμε την εξυπηρέτηση του κόσμου.
Πρόσφατα έγινε μια μεγάλη μελέτη, που την αναθέσαμε στην εταιρεία Medtronic, η οποία μας έκανε προτάσεις για το πώς μπορεί να αυξηθεί η παραγωγικότητα μέσω σύντμησης διαφόρων χρόνων στο θέμα του αιμοδυναμικού εργαστηρίου. Το ίδιο θα κάνουμε και στα χειρουργεία κ.λπ. Επιδιώκουμε τέτοιες αλλαγές, που στο τέλος θα είναι προς όφελος του πολίτη.
Το Ίδρυμα Ωνάση, σε συνεργασία με τον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων, έχει αναλάβει τη δημιουργία του Ωνάσειου Εθνικού Μεταμοσχευτικού Κέντρου (ΩΕΜΕΚ), το οποίο θα λειτουργήσει ως «πυλώνας» για τις μεταμοσχεύσεις στην Ελλάδα, ενώ το 2023 πρόκειται να παραδοθεί στην Πολιτεία και το εθνικής εμβέλειας ειδικό τμήμα Παιδοκαρδιολογίας και Παιδοκαρδιοχειρουργικής, με δυνατότητα διενέργειας και μεταμοσχεύσεων. Πώς προχωρά το έργο αυτό; Τι αναμένετε να προσφέρει το νέο κέντρο στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων;
Το 2024 πρόκειται να έχει ολοκληρωθεί το κτίριο του Μεταμοσχευτικού Κέντρου και, όπως σας είπα, θα έχουν ολοκληρωθεί οι δομές και οι υποδομές, θα είμαστε και λειτουργικά έτοιμοι να ξεκινήσουμε αμέσως με την παράδοσή του. Το νέο κτίριο θα δώσει μια ανάσα στις υπάρχουσες δραστηριότητες του νοσοκομείου, ενώ θα δώσει και μια άλλη διάσταση σε ό,τι αφορά τη φροντίδα των παιδιών, στους τομείς Παιδοκαρδιολογίας και Παιδοκαρδιοχειρουργικής. Είναι ο ένας από τους δύο πυλώνες του προγράμματος που αναπτύχθηκε με τη χορηγία του Ωνασείου Ιδρύματος.
Και ήδη το Παιδιατρικό και το Παιδοκαρδιοχειρουργικό Τμήμα έχει το μεγαλύτερο ποσοστό περιστατικών και έχει εξαιρετικά αποτελέσματα, τα οποία καταγράφονται στην ευρωπαϊκή πλατφόρμα παιδοκαρδιοχειρουργικής. Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον να αναφέρω ότι ήδη έχουμε υπογράψει μια τριετή σύμβαση με χορηγία του Ιδρύματος Ωνάση με το Great Ormond Street Hospital, που είναι ένα από τα μεγαλύτερα παιδιατρικά νοσοκομεία στην Ευρώπη και έχει μια εξαιρετική μονάδα Παιδοκαρδιοχειρουργικής και Παιδοκαρδιολογίας, το οποίο ξεκίνησε τη συνεργασία μαζί μας, ώστε να μπορέσουμε να έχουμε μια εξωτερική αξιολόγηση των τμημάτων μας με υποδείξεις για βελτιώσεις. Εμείς πιστεύουμε ότι πρέπει να γίνεται εσωτερική αξιολόγηση και προσπαθούμε να βελτιωνόμαστε, αλλά θεωρούμε ότι και μια εξωτερική αξιολόγηση θα μας βοηθήσει περισσότερο. Και η συνεργασία μας αυτή πιστεύουμε ότι θα ανεβάσει ιδιαίτερα το επίπεδο και τις παρεχόμενες υπηρεσίες του Ωνασείου. Το Ωνάσειο αυτήν τη στιγμή έχει ένα εξαιρετικό brand name στην ελληνική κοινωνία και σκοπός μας είναι να αποδεικνύουμε συνεχώς την καλή μας φήμη με έργα για τον άνθρωπο, ώστε και τα χρήματα που διατίθενται από το Ωνάσειο Ίδρυμα και τα χρήματα από το κράτος να αξιοποιούνται στο έπακρον.
Εν μέσω πανδημίας το Ωνάσειο πραγματοποίησε την πρώτη μετά από δέκα χρόνια μεταμόσχευση πνεύμονα στη χώρα μας, καθώς και επιτυχή μεταμόσχευση καρδιάς. Αυτά από μόνα τους αποτελούν ένα πρώτο δείγμα της αποτελεσματικότητας του ΩΕΜΕΚ. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, ποιο είναι το οργανόγραμμα αυτού του νέου Κέντρου και πώς αναμένεται να αλλάξει τον χάρτη των μεταμοσχεύσεων στην Ελλάδα;
Οι μεταμοσχεύσεις εξαρτώνται απόλυτα από τις δωρεές που υπάρχουν, και δυστυχώς οι δωρεές οργάνων στην Ελλάδα είναι πολύ χαμηλές. Και εξαιτίας του κορονοϊού δεν καταφέραμε να δείξουμε όλα όσα έχουμε σχεδιάσει προκειμένου να αυξήσουμε τη δωρεά οργάνων. Εμείς, σε συνεργασία με τον ΕΟΜ και το Ίδρυμα, κάνουμε διάφορα προγράμματα για την προώθηση της δωρεάς. Ο πρώτος πυλώνας των προγραμμάτων είναι οι τοπικοί συντονιστές, που θα δουλεύουν στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας για να διευκολύνουν την όλη διαδικασία της δωρεάς και να μπορέσουν να συνεργαστούν με τους εντατικολόγους, οι οποίοι αγωνίζονται για να κρατήσουν τους ανθρώπους στη ζωή. Όμως, όταν αυτή η ζωή χαθεί, τότε υπάρχει ένας δεύτερος δύσκολος δρόμος, τον οποίο μπορεί να αναλάβει ο τοπικός συντονιστής, ώστε να προχωρήσει με επιτυχία η δωρεά του οργάνου. Για το σκοπό αυτό επελέγησαν οι πρώτοι επτά τοπικοί συντονιστές, οι οποίοι θα πληρώνονται από το Ωνάσειο Ίδρυμα για τα επόμενα τρία έτη, και πιστεύω ότι εάν οι συνθήκες με τον κορονοϊό το επιτρέψουν, γύρω στον Μάιο θα είναι στα νοσοκομεία για να δουλέψουν.
Επίσης, υπάρχει πρόγραμμα συστηματικής προβολής της καμπάνιας για την ενημέρωση του κόσμου και αισθάνομαι ιδιαίτερη χαρά και τιμή, ως επικεφαλής συντονιστής αυτού του έργου και της προώθησής του, να μπορέσω να το φέρω εις πέρας με επιτυχία.