Η πανδημία που ξεκίνησε την 31η Δεκεμβρίου του 2019 στη Wuhan της Κίνας και εξελίχθηκε ταχύτατα σε διεθνή υγειονομική και κοινωνικοοικονομική κρίση, ανέδειξε με όλη της την ένταση τις πολιτικές διαστάσεις των προβλημάτων που αφορούν τα συστήματα υγείας και «λιμνάζουν» για χρόνια. Η «Πανευρωπαϊκή Επιτροπή για την Υγεία και τη Βιώσιμη Ανάπτυξη» (Pan-European Commission on Health and Sustainable Development) δημοσίευσε τον Μάρτιο του 2021 μια μελέτη με τίτλο «Επανεξέταση των πολιτικών προτεραιοτήτων υπό το πρίσμα των πανδημιών» (Rethinking Policy Priorities in the light of Pandemics). Η επιτροπή αυτή συγκλήθηκε από τον Hans Henri P. Kluge, περιφερειακό διευθυντή Ευρώπης του ΠΟΥ, με προεδρεύοντα τον Mario Monti, πρόεδρο του Πανεπιστημίου Bocconi της Ιταλίας και πρώην πρωθυπουργό της χώρας αυτής.
Στην εισαγωγή αυτής της μελέτης υπάρχουν ορισμένες ενδιαφέρουσες επισημάνσεις.
Είδαμε, αναφέρεται στη μελέτη, «πώς οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας και της κοινωνικής φροντίδας αγωνίστηκαν μέσα σε συστήματα που ήταν συχνά ανεπαρκώς προετοιμασμένα, συστήματα ανεπαρκώς ευέλικτα (χωρίς ικανοποιητική ευελιξία), συστήματα που δεν διαθέτουν τους απαιτούμενους πόρους, και τα οποία αντιμετώπισαν τεράστιες προκλήσεις για την προσαρμογή τους σε μια κρίση αυτού του μεγέθους».
«Πολλά από αυτά τα προβλήματα δεν είναι νέα»,1 επισημαίνεται στο ίδιο πάντα κείμενο. «Αυτά (τα προβλήματα) μείωσαν την ικανότητά μας να ξεπεράσουμε τις κρίσεις του παρελθόντος, ωστόσο έχουν μείνει άλυτα. Πρέπει να πάρουμε τα διδάγματα από αυτήν την εμπειρία. Ο SARS-CoV-2 δεν ήταν ο πρώτος ιός που κατόρθωσε να περάσει από άλλα είδη στον άνθρωπο, και δεν θα είναι ο τελευταίος».
Τώρα –γράφεται στο κείμενο– είναι η ώρα να δημιουργηθούν οι συνθήκες που θα ενθαρρύνουν τις επενδύσεις από την πλευρά των κυβερνήσεων για την υγεία των ανθρώπων και του πλανήτη, και χρειάζονται στην προσπάθεια αυτή επαρκείς πόροι, ευαισθησία και καινοτόμοι εφαρμογές στον τομέα της υγείας, καθώς και κοινωνική φροντίδα, αλλά και προστασία του περιβάλλοντος και των συναφών συστημάτων.
There cannot be sustainable societies without resilient and universally accessible, high-quality health and social systems.
Εμείς θεωρούμε ότι η συγκυρία επιβάλλει, τόσο στα κράτη-μέλη όσο και στο σύνολο των θεσμών που συγκροτούν την ίδια την Ε.Ε., να προχωρήσει άμεσα σε λήψη μέτρων που θα αμβλύνουν σε πρώτη φάση τα προβλήματα και σε δεύτερη φάση (μεσοπρόθεσμα) θα τα επιλύουν οριστικά.
Το HMR επιφυλάσσεται να συμβάλει προς αυτή την κατεύθυνση ανοίγοντας τον διάλογο, κυρίως ανάμεσα στους επιστήμονες της υγείας.